TR
EN
1. İnfertilite (Kısırlık) Nedir ?
Bir çiftin belli bir süre boyunca düzenli cinsel ilişkiye girdiği ve korunma yöntemi uygulamadığı durumda gebeliğin gerçekleşmeme durumudur. Daha önce hiç gebelik oluşmamışsa primer (birincil) infertilite; canlı doğumla sonuçlansın ya da sonuçlanmasın en az bir gebelik oluşmuş ise sekonder (ikincil) infertilite olarak tanımlanır.
2. İnfertilite Belirtileri Nelerdir ?
infertil yada kısır olduğunuzun başlıca göstergesi belli bir süre düzenli bir şekilde ilişkiye girmenize rağmen gebe kalınmamasıdır. Bu süre genellikle eğer yaşınız 35’in altında ise bir yıl 35’in üzerinde ise altı aydır.
Diğer taraftan infertilite çok belirgin olmasada hem kadın hem de erkeklerde bir takım belirtiler göstermektedir.
A. Kadınlarda İnfertilite (Kısırlık) Belirtileri;
- Hiç adet olmama ya da birden adetin kesilmesi
- Olması gerekenden çok yada az kanamalı adetler
- Adet periyodunda düzensizlik
- Bel, sırt ve pelvik bölgede ağrıların olduğu adetler
Kadınlarda infertilite (kısırlık) belirtileri ikinci olarak hormonlardan kaynaklı problemlerdir.
Kadınlarda görülen ikinci grup infertilite (kısırlık) belirtilerini şöyle özetleyebiliriz;
- Yağlanma ve sivilce gibi ciddi cilt problemleri
- Cinsel isteğin düzensiz olarak artıp azalması
- Normalden daha fazla erkek tipi olarak adlandırdığımız kıllanmalar
- saç tellerinin güçsüzleşmesi ve normalden fazla dökülme
Bunların dışında cinsel ilişki esnasında ciddi ağrılar ya da bebeğinizin olmamasına rağmen göğsünüzden süt veya benzeri sıvı gelmesi gibi bir takım belirtilerde olabilir. Kısırlığın bir çok nedeni olabilir fakat bazen belirti de göstermeyebilir.
B. Erkeklerde İnfertilite (Kısırlık) Belirtileri;
Erkeklerde kısırlık belirtileri kadınlara nazaran daha az belirginlik gösterir ve çoğu zaman erkek baba olmaya karar verinceye kadar bu durumun farkında olmayabilir tüm bunlarla birlikte erkeklerde infertilite belirtilerini şöyle özetleyebilir;
- Sertleşme ve boşalma problemleri
- yumurtalıklarda şişlikler ve ağrılar
- Cinsel isteğin düzensiz olarak artıp azalması
- Küçük ve inmemiş testis problemleri
3. İnfertilite Sebepleri Nelerdir ?
Infertilitenin birçok nedeni olmakla beraber kadınlarda ve erkeklerde farklı nedenlerden ötürü kaynaklanabilir. Nedenlerini şöyle özetleyebiliriz;
A. Kadınlarda infertilite (kısırlık) sebepleri
Kadınların kısırlık nedenleri içinde en sık gördüğümüz durumlar;
- yumurtlama bozuklukları
- tüp tıkanıklığı
- endometriozis ( Rahim iç tabakasında bulunan ve her ay adet kanaması şeklinde dışarıya dökülen endometriumun vücutta rahim dışında bir yere yerleşmesi ve yumurtalık, rahim veya fallop tüplerin fonksiyonunu etkilemesi)
- polikistik over sendromu ( Bu durumda vücut çok fazla androjen hormonu üretir ve yumurtlamayı etkiler. Polistik over sendromu obezite ve insülin direnciyle de alakası mevcuttur)
- erken menopoz
- Tüplerde tahribat
- düzensiz adet döngüsü
- Geçirilmiş enfeksiyonlar yada karın içi operasyonlar
- Yüksek prolaktin seviyesi
- Rahim miyomları ( Rahim duvarında yer alan iyi huylu tümörlerdir)
- Karın içi yapışıklık ( Pelvik enfeksiyon, apandisit, karın veya pelvik operasyonu sonrası oluşan yapışık doku)
- Troid problemleri ( Troid bezindeki aksaklıklar - uç noktalarda troid hormonu salgılanması-adet döngüsünü etkileyerek kısırlığa sebebiyet verebilir
- Kanser öyküsü ve kanser tedavisi ( Özellikle kadın üreme sisteminde meydana gelen kanserler ve alınan terapiler üreme becerisini olumsuz etkileyebilir
Diğer nedenler; geç ergenlik, karaciğer rahatsızlığı, diyabet, yüksek kafein tüketimi, obezite, aşırı sigara ve alkol tüketimi
İnfertiliteye yer yer bir çok neden bulunurken bazende hiçbir neden bulunamayabilir.
B. Erkeklerde infertilite (kısırlık) sebepleri
Pek çok faktör döllenme yetisinin zayıflamasına sebebiyet verebilir. Özetleyecek olursak;
- Sperm sayısının olması gerektiğinden az olması
- Spermin mesaneye boşalması
- Hiç spermin olmaması
- Küçük yaşta geçirilen ateşli hastalıklar
- Genetik
- Doğumda veya doğumdan sonra olan inmemiş testis
- Varikosel ( Testislerde giden damarın genişlemesi )
- Erken boşalma ve sertleşme problemi
- Sigara ve alkol tüketimi
- Stres
4. Kısırlıktan Endişe Edildiği Taktirde Önce Doktora Kadın Mı Erkek Mi Başvurmalı ?
Aslında her ikisinin de başvurması gerekirken erkeğin tetkiklerinin daha kolay ve çabuk sonuç alınabilir olduğundan ötürü ilk olarak erkeğin sağlık durumuna bakılmasını tavsiye edebiliriz. Çocuğu olmayan bir erkek önce bir üroloji uzmanına daha sonra uzman doktorun yönlendirmesine göre hareket etmelidir. İkinci aşama olarak kadının sağlık durumuna bakılmalıdır.
Tüp bebek en çok bilinen infertilite tedavi yöntemidir ancak doğal yoldan gebe kalmakta sıkıntı çeken çiftlere tavsiye edilecek farklı tedavi tipleri de mevcuttur. Hangi yöntemin önerileceğine çiftlerimizin yaşı, daha önceden bir gebeliğin olup olmadığı, ne kadar süredir gebe kalınmaya çalışıldığı gibi bilgiler doğrultusunda uzman doktorlarımız tarafından karar verilmektedir.
1. Tüp Vebek (IVF) Tedavisi Nedir ?
30 yılı aşkın süredir uygulanan bir teknik olmakla beraber kadının yumurtası erkeğin ise spermi dışarıya alınarak laboratuvar ortamında birleştirilir. Döllenen yumurtanın bir süre takibi yapılarak özel solüsyonlar içerisinde oluşan embriyonun rahim içerisine yerleştirilir şeklinde özetleyebilir.
2. Tüp Bebek Tedavisi Hangi Şartlarda Uygulanır ?
Yapılan incelemelerde infertilite nedeninin anlaşılamadığı ve diğer tedavi yöntemleriyle başarılı sonuç alınamayan infertilite süresi 3 yılı aşmış kaynağı anlaşılamayan kısırlık durumunda tüp bebek yöntemine başvurulmaktadır.
3. Hangi Durumlarda Tüp Bebek Tedavisi Uygulanmaz ?
Ülkemizde tüp bebek tedavisi de dahil olmak üzere tüm yardımcı üreme metodları yasal olarak sadece evli olan çiftlere uygulanmaktadır. Kadınlarda; erken yumurtalık yetersizliği veya erken menopoz durumlarında, hormon tedavisine rağmen kadınlarda yumurta geliştirilemediği durumlarda erkeklerde; menide sperm bulunamadığı ve yapılan testis biyopsilerinde sperm üretiminin olmadığı kanıtlandığı durumlarda tüp bebek tedavisi hastalarımıza uygulanmaz.
4. Tüp Bebek Tedavisi Süresince Nasıl Beslenmek Gerekir ?
Tüp bebek tedavisinin başarı oranını artıran önemli faktörlerden biride doğru beslenmedir. Bu süreçte gazlı içeceklerden uzak durulması ve bol su tüketilmelidir. Protein mineral ve omega 3 yönünden zengin olan balıkların haftada üç defa tüketilmesi tavsiye edilebilir. Yiyeceklerin hazırlanma şekli oldukça önemlidir kızartmalardan uzak durulmalıdır. Folik asit bakımından zengin yeşillikler, fındık ve badem gibi kuruyemişler dozajında tüketilmelidir.
5. Hastanemizde Tüp Bebek Tedavisinin Başarı Oranı Nedir ?
Gebelik başarı oranı artan yaş ile birlikte ters orantılı olduğu bilinir. Uyguladığımız tüp bebek tedavisinde ilk denemede başarı oranı 35 yaş altı kadınlarda %60 civarını bulurken 40’lı yaşlardan sonra % 20 dolaylarına düşmektedir. Yumurta kalitesi yaşa bağlı olarak değiştiğinden, yaş arttıkça yumurta kalitesi düşüş göstermektedir. İlk denemede başarısız olup tedaviye devam edildiği takdirde gebelik şansı artarak devam etmektedir. 3 tüp bebek denemesi sonrasında 35 yaş altı kadınların %80’i bu tedavi ile gebe kalabilmektedir.
6. Tüp Bebek Yoluyla Sağlanan Hamileliğin Riskleri Var Mıdır ?
Bu yöntemle gebe kalmış kadınların düşük riskine sahip olması normal yoldan gebe kalan kadınlara oranla daha yüksektir. Bu sonucun nedeni tüp bebek tedavisine değil, kişinin normal yollarla gebe kalmasına engel sebeple ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle tüp bebekle gebe kalanların özellikle ilk 3 ay doktor kontrollerine önem verilmelidir. Gerekirse yaşam tarzında doktorlarımız gözetiminde değişikliklere gidilerek riskler azaltılmalıdır.
7. Düzensiz Adet Gören Yada Hiç Görmeyen Kadınlar Bu Yöntemle Gebe Kalabilir Mi?
Adet görülmeme nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterir fakat menopoz dönemine girmiş bir kadının yumurtası bittiği için hamilelik söz konusu olamaz
8. Tüp Bebek Tedavisi Süresi Öncesi Neler Yapılmalıdır ?
Tedavi öncesi varsa enfeksiyonlar tedavi edilir. Yapısal ve anatomik bozukluklar giderilir. Anne adayının yada baba adayının varsa kullandığı ilaçlar ilgili hekimimize bildirilmelidir. Çiftimiz tedavi öncesi sigara ve alkol kullanımını bırakmalıdır. Uygulamadan önce baba adayının en az 3 ay öncesinden çok sıcak ortamlardan kaçınması gerekir çünkü sıcak hava spermin kalitesini bozar ve üretimini azaltır. Baba adayı tedaviden 2 ay önce ateşli hastalık geçirmişse bunu doktora mutlaka söylemelidir.
9. Tüp Bebek Tedavisi En Fazla Kaç Kere Uygulanabilir ?
Tüp bebek tedavisi uygulama sayısının üst limiti bulunmamaktadır. Tedaviye uygun olan anne ve baba adaylarının talebi üzerine tüp bebek tedavisi tekrar tekrar uygulanabilir. İlk tedavide başarısız olunması umutsuzluğa yol açmamalıdır. İlk tedavi takip eden tedavilere rehber niteliğinde değerlendirilebilir. Genellikle 3 kere tedavi edilen kişilerde gebelik oluşmaması durumu tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olarak adlandırılır.
10. Buhara Tüp Bebek Merkezinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir ?
Merkezimizde çifterimizin değerlendirilmesi ve tedavi edilebilmesi için en basit tedavi seçeneğinden en gelişmiş tedavi yöntemlerine kadar pek çok uygulama yapılmaktadır.
Yumurtaların Uyarılması: Anne adayının yumurtalık rezervindeki yumurtaların olgunlaşma sürecine girmesi için uygun hormon tedavisine başlanır. Bu işlem için öncelikle yumurtalıkların baskılanması için anne adayına GnRH analogları verilir. Daha sonra yumurtalıkların uyarılması için hMG ve FSH uygulanır böylece hastanın yumurta sayısı ve kalitesi artırılır. ortalama 8-10 gün sonra folikül büyüklüğü 18-20 mm boyutuna ulaştığında yumurta çatlatma iğnesi uygulanır.
Yumurtaların Toplanması: Çatlatma iğnesinin ardından 34-36 saat sonra OPU işlemi olarak tanımlanan yumurta toplama işlemine geçilir. Transvajinal ultrason eşliğinde sedasyon analjezisi-anestezisi uygulanarak yapılan işlem ortalama 15-30 dakika sürer vajinal muayene poziyonunda yapılan OPU işlemi sırasında kişi acı hissetmez
Spermlerin Alınması: Baba adayı sperm odasında mastürbasyon yolu ile sperm örneği verir, alınan örnek laboratuvara gönderilir. Meni içinde sperm olmayan erkeklerde ise cerrahi yoldan yumurtalıklardan sperm elde edilir.
Döllenme: Klasik tüp bebek yöntemi olan IVF işleminde alınan yumurta ve sperm hücreleri laboratuvarda hazırlanan uygun ortamda bir araya getirilerek döllenmeleri beklenir. ICSI bir diğer deyişle mikroenjeksiyon tekniğinde ise sperm yumurtanın içine enjekte edilir. Her iki yöntemin sonunda yumurtanın döllenmesiyle embriyo oluşur.
11. Tüp Bebek Tedavisi Kaç Gün Sürer ?
Tüp bebek tedavisi ortalama 15-18 gün sürer, bu sürenin ardından 10-12 gün sonra Beta HCG kan düzeyi kontrol edilerek gebeliğin başarılı olup olmadığına bakılır.
12. Tüp Bebek Tedavisinde Ne Tür İlaçlar Kullanılır ?
Yumurtaların olgunlaşması için kişiye özel bir takım hormon ilaçları ve embriyoların anne adayının rahmine transferinin gerçekleştirilmesinin ardından tutunmanın gerçekleşmesine yardımcı olabilmek için progesteron ve östrojen hormonları alanında uzman doktorlarımız tarafından verilir.
13. Tutma Olmazsa Bir Sonraki Tedaviye Ne Zaman Başlanmalı ?
Olumsuz sonuç alınan tedaviden ortalama 2 ya da 3 ay sonra yeni tedavi dönemine başlanabilir.
14. Tüp Bebekle Gebeliği Sağlanan Kişi Normal Doğum Yapabilir Mi ?
Anne adayının önemli bir sağlık probleminin olmadığı ya da isteğe göre sezaryen yöntemi tercih edilmediği sürece tüp bebek hastaları normal doğum gerçekleştirebilir.
15. Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Yolculuğa Çıkabilirim ?
Transferden 1-2 gün sonra fazla sarsılmamak kaydıyla yolculuk yapılabilir.
16. Preimplantasyon Genetik Tani (Pgt) Nedir ?
Çiftler için çocuk sahibi olmaktan çok daha mühimi sağlıklı çocuk sahibi olabilmektir. Bu bağlamda son yıllarda genetik hastalıkların tanı ve tedavisinde yaşanan gelişmeler son derece önem taşımaktadır. Genetik hastalıkların en erken teşhisi preimplantasyon (PGT) ile mümkündür.
Canlı bir bebeğin yaşamına hastalıklı olduğundan dolayı son verilmesi anne ve baba adayları için oldukça üzücü bir durumdur. Genetik hastalık taşıyıcısı olan çiftlerin sağlıklı bebek elde edebilmeleri için tüp bebek veya mikroenjeksiyon yöntemi ile elde edilen embriyolar genetik inceleme ile değerlendirilir ve sağlıklı embriyolar seçilerek ana rahmine transfer edilir. Burdaki amaç; kromozom anomalilerinin geçişini önlemek, düşük riskini azaltmak ve genetik olarak sağlıklı embriyoları seçebilmektir. Son yıllarda genetik inceleme yapıldıktan sonra ana rahmine transfer edilen embriyolar ile gebelikler elde edilmektedir. Preimplantasyon genetik tanı ile bebeğin doğumdan bu yana çıkabilecek hastalıklar yüzünden kaybedilmesi önlenebilmektedir.
Bebek tedavi sürecinde anneden alınan sağlıklı yumurta ve babadan alınan sağlıklı spermler laboratuvar ortamında döllendirilerek embriyo oluşturulur ve bu embriyo rahmin içine yerleştirilir. Bazı takviyelerle gebeliğin oluşması beklenir. Çoğu zaman bebekte genetik bir problem oluşup oluşmayacağı merak konusu olur. Preimplantasyon genetik tanı yöntemi ve teknoloji sayesinde tüm bu sorular yanıt bulur.
17. Preimplantasyon Genetik Tani Testi Nasil Ve Ne Zaman Yapılmalıdır ?
Tüp bebek tedavisine başlayan çiftlerden yumurta ve spermler alınıp birleştirilerek döllendirilir. Gerçekleştirilen döllenmenin ardından embriyo laboratuvar koşullarında kültür sisteminde 8-10 hücreli evreye gelinceye kadar üç gün boyunca takip edilir. Bu üç günlük embriyolardan bir yada iki hücreli biyopsi alınır ve belirli kromozomlara kromozomal analiz yapılır. Kromozomlara PSG işlemi yaparken FİSH yöntemi ile özel problar (küçük DNA parçaları)analizi yapılacak olan belirli bölgelere bağlanır. Her prob farklı bir floresan boya ile etiketlenir. Bu floresan probları biyopsi olarak alınmış hücreler ile etkileşime sokulur ve özel kromozomlarla hibritleşmesi beklenir. Uzman tarafından floresan mikroskobu kullanılarak belirli kromozomda görülen renkli sinyaller değerlendirilir. Böylece belirli kromozomlardaki anöploidi belirlenebilir. Süre sonunda da sağlıklı embriyo anne adayının rahmine transferi gerçekleştirilir.
18. Preimplantasyon Genetik Tanı Amaçlı Kullanılan En Yeni Yöntemler Nelerdir ?
Yaklaşık 20 yıldır kullanılan bir yöntem olan preimplantasyon genetik tanı ile ilk zamanlarda FİSH yöntemi ile beş farklı kromozom (13-18-21-X-Y veya 13-16-18-21-22) incelenebilirken zamanla bu sayı 9 kromozoma kadar çıkmıştır. Son yıllarda MİKROARRAY aCGH teknolojisi kullanılarak 24 kromozom incelemesi başlamıştır. 2015 yılından itibaren ise tüp bebek tedavisinde kullanılan bir yöntem olmuştur.
19. Preimplantasyon Genetik Tanı Testi Hangi Durumlarda Faydalıdır ?
- İleri yaş (35 yaş üstü )
- Tekrarlayan düşükler
- Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı
- Önceki gebeliğinde kromozom anomalisi olması
- Spermde anöploidi olması
- Eşlerden herhangi birinde sayısal ve yapısal kromozom bozkluğu taşıyıcılığında
- Tek gen hastalıklarında ( Talasemi, fankoni ve bağışıklık sistemi hastalıkları vb.) Taşıyıcı olmaları
- HLA doku tiplemesi amacıyla; lösemi, talasemi, fankoni vb doku tiplemesi için tavsiye edilebilir.
